DEVEKUŞLARI Özdevekuşlan takımının özdevekuşugiller familyasından kuş türleri. En iyi bilinen türü devekuşu (Struthiocamelus) nun bacakları çok uzun ve güçlüdür. Hızla koşabilir. Erkeğin yüksekliği 2,5 m.’ye varır; bunun çoğunu uzun boynu meydana getirir. Ağırlığı 135 kg. kadardır. Dişi daha ufaktır. Erkeğin rengi siyah olup, kanat ve kuyruk bölümleri beyazdır. Dişinin rengi ise grimsi kahverengidir. Her iki eşeyde de baş, vücudun öbür bölümlerine oranla küçüktür. Baş ve boynun büyük bölümü, fırça gibi tüylerinin olması nedeniyle, çıplağa yakındır. Bacaklar da oldukça çıplaktır. Boyun ile bacaklann derisi grimsi ya da kahverengi olabilir. Hayvanın iyi gelişmiş kirpikleri vardır. Her iki ayağında üçüncü ve dördüncü parmak olmak üzere yalnız ikişer parmak bulunur. Daha büyük olan, koşma ye yürümeyi sağlayan üçüncü parmak, ayağa daha büyük bir güç verir. Hayvan uzun boynu ve güçlü gözleriyle uzun mesafeleri görebilir; uzun ve güçlü bacaklarıyla saatta 04 km. hızla koşabilir. Bu nedenle otsuz, açık kırlarda bulunur. Arabalara alışkın olmadığı yerlerde yanma yaklaşmak çok güçtür. Fakat bazı yerlerde kuvvetli tüfeklerin ve arabaların yardımıyle avlanabilir. Devekuşları hem et, hem de ot (çeşitli meyveler, tohumlar, çalılan yaprakları ve sulu bitkiler) yerler. Omurgasızların bir kısmını ve çıyan gibi küçük omurgalıları da yiyebilirler. Ayrıca katı yiyeceklerin ezilip sindirilmesine yardımcı olmak üzere taş da yutarlar. Sulu bitkilerden, bazı meyve ve hayvanlardan yeteri kadar nem sağlarlar. Aldıkları nem, çöl şartlarında uzun süre yaşayabilmelerini mümkün kılar. Her erkek devekuşunun birden fazla eşi vardır ve bir çeşit harem kurarlar. Kumlu toprağa kazdıkları sığ çukuru yuva haline getirirler. Yuvada bir erkeğin eşlerinin yumurtaları bulunur. Her dişi günaşırı bir tane olmak üzere 6-8 yumurta yumurtlar. Her yuvada 15-60 yumurta bulunur. Yumurtaların dış kısımları alttürlere göre çok değişik olur. Bazıları düz, bazıları çukurludur. Büyüklük bakımından da farklıdırlar. Normal bir yumurta 15 cm. boyunda, 13 cm. eninde ve kuluçkaya yatan dişinin % 1,4 ağırlığın dadır. Kuluçka devresi 40 gündür. Gündüzle ri bir ya da birkaç dişi kuluçkaya yatar; geceleri ise bu görevi erkek yapar. Yumurtaların hepsinden yavru çıkmaz. Yavrular erken gelişir ve kurumaları sona erince ana ve babalarını izlerler; bir aylık olduklarında da erginler kadar hızlı koşarlar. Devekuşları genellikle küçük gruplar halinde yaşarlar. Erkek, haremindeki dişileri ve yavrularıyla birliktedir. 5-15 devekuşundan meydana gelmiş gruplara çok rastlanır; fakat tek başına dolaşan kuşlar ya da 50 veya daha fazla kuşlardan oluşan gruplar da görülebilir. Bu hayvanların zebra gibi memeli hayvanlarla birlikte dolaştıkları da olur. Devekuşu tehlikeyi gözüyle görür, memeli hayvan ise tehlike henüz görünmeden kokusunu alabilir. Böylece bu ilişki, memeli hayvanlar ve devekuşları için bir dayanışma sağlar. Devekuşlarının 6 türü ‘vardır. Bunlardan arap devekuşu (Struthio camelus syriacus) türünün soyu tükenmiştir. 1914 yılına kadar Suriye ve Arabistan çöllerinde görülen bit hayvanın, bu tarihten sonra izine rastlanmamıştır. Güneyde bulunan Struthio camelus australis türü, bir zamanlar güney Afrika’da çok sayıda bulunurdu. Günümüzde güneybatı Afrika ve Angola’nın bazı kesimlerinde görülür. Bu, tüyleri için ilk kez evcilleştirilen devekuşudur. Kuzey türü olan Struthio camelus camelus, önceleri yaygındı; şimdi ise batıda Nijerya ve doğuda Habeşistan olmak üzere Büyük Sahra’nın güneyindeki steplerde bulunur. Struthio camelus spatzi türü, Rio de Oro’nun batısında yaşar. En bilinen Masai devekuşu (Struthio camelus massaicus) ise Kenya ve Tanzanya’da yaşar ve genellikle çıplak alanlarda bulunur. Somali devekuşu (Struthio camelus molybdophanes) ise kuzey Kenya’dan Somali’ye kadar uzanan bölgede çıplak alanlarda yaşar. Uzun ve güçlü bacakları sayesinde çok hızlı koşabilen devekuşları, genellikle sürüler halinde yaşarlar.